Portre: Kral Abdullah bin Hüseyin

Ürdün Haşimi Krallığı tahtını, babası Hüseyin Bin Talal’dan 1999 yılında devralan Abdullah Bin Hüseyin, dedesinin ismini taşıması nedeniyle Kral II. Abdullah olarak anılıyor.

Abdullah, Kral Hüseyin (1935-1999) ile ikinci eşi olan İngiliz asıllı Prenses Muna'nın (Antoinette Avril Gardiner) ilk çocukları olarak 30 Ocak 1962 tarihinde Ürdün'ün başkenti Amman'da dünyaya geldi. Kral Hüseyin'in en büyük erkek çocuğu olması nedeniyle Abdullah, genel kabullere göre Haşimi tahtının doğal varisi konumundaydı.

Ortaöğrenimini Britanya ve ABD’de tamamladıktan sonra 1980 yılında yine Britanya'daki Sandhurst Kraliyet Askeri Akademisi’ne giren Abdullah, 1981'de asteğmen rütbesiyle Britanya Ordusu'nda görev yaptı.

1982 yılı boyunca Oxford Üniversitesi'nde Uluslararası Siyaset ve Dünya İlişkileri Programı’na katılan Haşimi hanedanı üyesi, daha sonra ülkesinde askeri kariyerine devam etti. Abdullah, 1987 yılında ABD’nin başkenti Washington’daki Georgetown Üniversitesi’nin Dış Hizmet Yüksek Lisans Programı’nı tamamladı.

Ürdün Hava Kuvvetleri’nde taktik eğitmen olarak görev yapan Abdullah, ayrıca kurum bünyesinde Kobra Helikopter Pilotu unvanı aldı. 1993'te Ürdün Özel Kuvvetleri'nde görevlendirildi ve ordu içinde yükselerek 1998 yılına gelindiğinde tümgeneral rütbesine ulaştı.

Babasının gözdesi değildi

Kral Hüseyin'in erkek kardeşi Hasan Bin Talal, 1965'ten beri 'Veliaht Prens' unvanını taşıyordu. Ancak Haşimi hanedanının başı, kardeşi Hasan ya da büyük oğlu Abdullah'ın değil 1980 doğumlu dördüncü oğlu Hamza Bin Hüseyin’in kendisinden sonra tahta geçmesini arzuluyordu. Hamza, Kral Hüseyin'in dördüncü eşi olan Amerikan asıllı Kraliçe Nur'dan (Lisa Halaby) dünyaya gelmişti.

1999 yılında sağlık sorunları baş gösterdiğinde Kral Hüseyin, kardeşi Hasan'dan veliaht ünvanını kaldırdı ve o sırada henüz 19 yaşında olan Hamza’nın yerine 37 yaşındaki Abdullah'ı tahtın varisi tayin etti.

Kral Hüseyin'in hayatını kaybettiği 7 Şubat 1999 günü tahta oturan Abdullah, babasının vasiyeti doğrultusunda üvey kardeşi Hamza'yı aynı gün Ürdün Haşimi Krallığı Veliaht Prensi ilan etti. Fakat 2004 yılında Hamza'dan bu unvanı kaldırdı. 2009'da ise 1994 doğumlu büyük oğlu Hüseyin'in tahtın varisi olduğunu açıkladı. 

Filistin meselesi ve ekonomik problemler karşısında zorlandı

Babasının ılımlı, otoriter ve Batı taraftarı çizgisini sürdüren Kral Abdullah, 2000 yılında Filistin’de gerçekleşen 'İkinci İntifada' ve 11 Eylül 2001’de ABD’de meydana gelen terör saldırıları nedeniyle bu politikayı uygulamakta zaman zaman zorlandı.

Filistin ile İsrail arasında yaşanan şiddet olaylarını bazen yatıştırmak bazen de durdurmak için çeşitli dönemlerde büyük çabalar harcayan Ürdün monarkı, İsrail işgali altındaki Filistinlilere sık sık sağlık ve benzeri alanlarda destek verdi.

Ülke nüfusunun neredeyse üçte birlik bölümünü oluşturan ve büyük bir çoğunluğu da Ürdün vatandaşı olan Filistinli mültecilerin öfkesini çekmemek için Filistin kökenli olan eşi Kraliçe Rania'yı ön plana çıkardı. 

Kral Abdullah, ekonomiyi kalkındırmak ve ülke refahını yükseltmek amacıyla geniş çaplı özelleştirme programlarını hayata geçirdi. Ürdün monarkı, dış yatırımı özendirmeye ve yolsuzluğu azaltmaya yönelik kampanyalar yürüttü. Ülke, 2004 yılından bugüne kadar ekonomik olarak yıllık ortalama yüzde 7'lik bir büyüme kaydetti.

Bu veri her ne kadar önemli bir başarıya işaret etse de petrol ve doğalgaz gelirinden yoksun olan Ürdün’ün ekonomisi ve yaşam standartları, aynı coğrafyada yer aldığı Körfez ülkelerine göre çok daha düşük seviyelerde seyrediyor.

Arap Baharı, Ürdün'ü de etkiledi

Kasım 2010’da genel seçimlerin gerçekleştirildiği Ürdün'de, Kuzey Afrika ve Orta Doğu ülkelerinde önemli siyasal değişimlere yol açan ‘Arap Baharı’ hareketinin yansımalarının hissedilmesinin ardından demokratik reformlar talep eden gösteriler düzenlendi.

Ülkede kamuoyunu tatmin etmek amacıyla sınırlı reformlar yapma yolunu seçen Kral Abdullah, bunları hayata geçirmekte yavaş kaldığı için kamuoyunun tepkisini çeken Başbakan Maruf Bakhit’i Ekim 2011’de görevden aldı.

Suriye'deki kriz nedeniyle Ürdün'e kaçan 150 bin civarındaki Suriyeli mültecinin yol açtığı ekonomik ve toplumsal sorunlar, halkın Kral Abdullah yönetimine duyduğu kızgınlığı daha da artırdı.

Köklü demokratik reformlar yapılması ve ekonominin düzeltilmesini isteyen bazı muhalif gruplar ve bazı halk kesimleri arasında, sorunların çözümü için Prens Hamza'nın ülkenin başına geçmesi doğrultusundaki eğilimin gittikçe güçlendiği belirtiliyor. 

Ürdün Kralı Abdullah'ın, pilotluğa ek olarak, dalgıçlık ve paraşütçülük ehliyetleri de bulunuyor. Abdullah ve Rania çifti, Hüseyin, İman, Selma ve Haşim adında dört çocuk sahibi.

Kaynak: Al Jazeera ve ajanslar